– اخبار اجتماعی –
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در آستانه آغاز مراسم بزرگ اربعین حسینی هستیم و تمام دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و تشکل‌های مردمی خود را آماده خدمات‌رسانی به زائران اربعین کرده‌اند و علاوه بر فرودگاه‌های منتخب کشور برای انتقال زائران به عراق، 6 مرز زمینی مهران، خسروی، شلمچه، چزابه، باشماق و تمرچین نیز مرزهایی هستند که از طریق آنها، عملیات رفت و برگشت بیش از 90 درصد زائران به عراق انجام خواهد شد.
هر ساله در ایام اربعین از میان مرزهای مختلف ما با عراق، "مرز مهران" بیشترین میزان زائران را میزبانی می‌کند و تقریبا هرساله در پیک اعزام زائران، این مرز شرایط بحرانی را تجربه می‌کند به گونه‌ای که در برخی از سال‌ها حتی شاهد جان باختن برخی از زائران به واسطه ازدحام شدید، عطش، گرمای طاقت‌فرسا و ناتوانی دست‌اندکاران مربوطه از ستاد مرکزی اربعین برای مدیریت جمعیت در این مرز بوده‌ایم.
سال گذشته شاهد اتفاقات تلخی برای زائران اربعین حسینی در برخی از مرزهای زمینی بودیم و در این میان، شدیدترین و وخیم‌ترین شرایط را زائران اربعین در مرز مهران تجربه کردند و در نهایت به واسطه ناتوانی دست‌اندرکاران در مدیریت حجم زائران حاضر در این مرز، در روز 19 شهریور 401 یعنی در اوج اعزام زائران اربعین، ستاد مرکزی اربعین وزارت کشور با صدور اطلاعیه‌ای، اقدام به بستن این مرز و سایر مرزهای زمینی به عراق کرد!
جالب اینکه ستاد مرکزی اربعین در اطلاعیه مربوط به بسته شدن مرزها به سمت عراق آن هم 7 روز مانده به اربعین حسینی، دلیل اتخاذ و اجرای چنین تصمیمی را "نبود امکانات اسکان، تغذیه، آب و حمل و نقل در عراق" اعلام کرد و این در حالی بود که به گواه تمام زائران کشورمان که سال گذشته در ایام اربعین، مهمان عراقیها در موکب‌های مختلف در شهرهای نجف اشرف، کربلای معلی، سامرا، کاظمین و طریق اصلی پیاده‌روی نجف به کربلا بودند، زائران کشورمان حتی برای ساعت و کمتر از ساعتی با هیچ نوع کمبودی اعم از تامین آب خنک و فراوان، اسکان در موکب‌ها، غذای گرم و کافی و … مواجه نبودند!
سال گذشته، تامین و تدارکات عالی برای میزبانی از زائران اربعین حسینی در سمت عراق و رضایت کامل زائران کشورمان از نوع مهمان‌نوازی و میزبانی عراقیها از زائران اربعین در تامین صددرصدی و کاملا "تبرعی" آب، غذای گرم و اسکان در حالی بود که زائران کشورمان در داخل خاک خودمان به‌ویژه در مرز مهران در تامین حداقل نیازهای ضروری خود مانند آب معدنی و حتی یک سایبان برای در امان ماندن از گرمای طاقت‌فرسای 45 درجه مهران نیز با مشکلات جدی و بعضاً کشنده مواجه شدند.
بسیاری از زائرانی که اربعین سال گذشته از روز 14 شهریور تا 19 شهریور (که مرزهای زمینی به روی آنها بسته شد) خود را به مرز مهران رسانده بودند، از سطح بسیار نازل تدارک و برنامه‌ریزی برای میزبانی از زائران در این مرز متعجب بودند به‌گونه‌ای که حتی آب کافی نیز برای رفع عطش زائران در آن گرمای شدید تدارک دیده نشده بود و تقریبا تمام زائران در شرایطی وخیم و با معطلی طولانی مدت بعضا تا 24 ساعت و در نهایت عسر و هرج، موفق شدند خود را به گیت گذرنامه سمت ایران در پایانه مرزی مهران برسانند و بسیاری از زائران با رسیدن به این مرحله، به واسطه تحمل فشار جسمی خارج از توانشان، نیازمند دریافت سرم و بستری در مراکز درمانی شدند.
"عطش، غش و دریافت سرم" حکایت بسیاری از زائران اربعین سال گذشته در مرز مهران!
برای بررسی این مسائل و بازخوانی آنچه بر زائران اربعین حسینی در مرز مهران گذشت، میزبان "حجت‌الاسلام محمود ریاضت" از فعالان حوزه اربعین بودیم که هر ساله کاروان‌های متعددی را در ایام اربعین حسینی به عراق همراهی می‌کند؛ در ادامه مشرح بخش نخست این گفت‌وگو را می‌خوانیم:
تسنیم: شما هر ساله توفیق سفر زمینی به اربعین را دارید و سال قبل هم تعداد زیادی از دانشجویان را در قالب چندین اتوبوس از طریق مرز مهران به عراق اعزام کردید؛ خلاصه‌ای از آنچه از زمان حرکت از تهران تا رسیدن با پایانه مرزی مهران با آن مواجه شدید را برایمان تعریف کنید!
بنده از سال 1377 تجربه سفر به کربلا معلی همراه با تشکل‌های دانشجویی و هئیت‌های مذهبی را دارم که عمدتا بیشتر آن پیاده‌روی بوده البته بنده، کاروان‌دار نیستم و صرفاً با کاروان‌های دانشجویی و مذهبی مشرف می‌شویم.
به جرئت می‌توانم بگویم مشکلاتی که از سال 1377 کاروان‌های زمینی کربلا در بین راه قبل از رسیدن به مرز مهران با آن دست به‌گریبان بوده‌اند، بیش از 80 درصد آن هنوز هم حل نشده است و دولت‌های مختلف با شعارهای اربعینی آمده و رفته‌اند و هنوز هم این معضلات برای زائران آن هم در دخال خاک خودمان پابرجاست.
اصلی‌ترین چالشی که زائران اربعین سال گذشته در مرز مهران با آن مواجه بودند عدم وجود تسهیلات و امکانات بین پایانه برکت و مرز مهران بود به‌عنوان مثال سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی سالم در دسترس نبود و جای تأسف دارد زائر امام حسین برای اینکه نمازش قضا نشود، مجبور به تهیه آب معدنی بود!
معمولاً از حدود 6 ماه قبل از فرا رسیدن اربعین در وزارت کشور، ستاد مرکزی اربعین تشکیل می‌شود؛ سال گذشته پس از تشکیل این ستاد، اعلام شد که پیش‌بینی حضور حدود 5 میلیون زائر ایرانی در مراسم اربعین وجود دارد.
هر ساله 80 درصد از زائران اربعینی کشورمان از مرزهای زمینی وارد عراق میشوند و از این میزان، 80 درصد زائران از مرز مهران عبور می‌کنند؛ وضعیت سال گذشته زائران در مرز مهران به خوبی گویای میزان موفقیت ستاد مرکزی اربعین در خدمات‌رسانی به زائران است.
سال گذشته در ایام اربعین، ستاد اربعین پیوسته در رسانه ملی اعلام می‌کرد که در سمت عراق، امکانات لازم از جمله اسکان، آب سالم، حمل و نقل و … وجود ندارد! در صورتی که وقتی از مرز مهران عبور کردیم و وارد خاک عراق شدیم در هر گوشه و کناری، اسکان، آب معدنی، غذای گرم فراوان یافت می‌شد و زائران در سمت عراق هیچ مشکلی از باب تدارکات و پذیرایی کامل نداشتند.
من تعجب می‌کنم هر ساله برای ستاد اربعین از طرف وزارت کشور بودجه تعیین می‌شود و همه استانداری‌ها بسیج میشوند اما باز هم شاهد بی‌برنامگی و بی‌تدبیری برای پذیرایی حداقلی از زائران اربعین در داخل خاک خودمان هستیم.
اما درباره حرکت کاروان ما در اربعین سال قبل؛ ما پس از حرکت از تهران، ساعت 9 صبح به اسلامآباد رسیدیم، در اسلامآباد مسیر به سمت مرز مهران را بسته بودند؛ وقتی اعتراض کردیم، نیروی انتظامی گفت که به دستور ستاد اربعین، مرز مهران بسته است.
تسنیم: چرا برای خروج "مرز خسروی" را به جای مرز مهران انتخاب نکردید؟!
بله! داستان از این قرار بود که در همان گیر‌و‌دار معطلی در اسلامآباد بودیم که آقای میراحمدی به‌عنوان رئیس ستاد مرکزی اربعین از طریق رادیو و سایر رسانه‌ها اعلام کرد که "ما از زائران تقاضا داریم از مرزهای دیگری مانند خسروی عبور کنند."
با این اعلام رئیس ستاد مرکزی اربعین، ما هم به سمت مرز خسروی تغییر مسیر دادیم اما در میانه راه، نیروی انتظامی باز هم جلوی ما را گرفت و گفت که مرز خسروی هم بسته است! در همین حال، مشاهده کردیم که حجم عظیمی از زائران از سمت مرز خسروی در حال برگشت هستند! ما به عینه شاهد عدم هماهنگی بین دستورات ستاد مرکزی اربعین و نیروهای اجرایی حاضر در میدان مانند فرمانداری‌های مربوطه و نیروی انتظامی بودیم و این ناهماهنگی موج می‌زد.
نهایتاً یک ساعت بعد، آقای میراحمدی از طریق رادیو اربعین مصاحبه کرد که امکانات در مرز مهران فراهم و این مرز دوباره باز شده و زائران از این مسیر بیایند! به هر حال ما هم بر اساس اعلام جدید ستاد مرکزی اربعین به سمت مرز مهران حرکت کردیم.
وقتی به مرز مهران رسیدیم، هیچ امکانی برای زائران خسته از جمله اسکان و آب آشامیدنی وجود نداشت و مرز هم بسته بود در حالی که وزیر کشور در رسانه ملی اعلام کرده بود که مرز مهران تا یک ساعت دیگر باز می‌شود اما از ساعت 9 صبح تا 6 بعد از ظهر، مرز مهران همچنان بسته بود! کاروان ما مجبور شد به دلیل بسته بودن مرز، یک شب در پشت مرز مهران معطل بماند.
تسنیم: دلیل اینکه یک شبانه‌روز پشت مرز مهران معطل ماندید، چه بود مگر اشاره نکردید که ساعت6 بعد از ظهر مرز مهران باز شد؟
در مرز مهران، سه صف برای عبور زائران پیش از گیت‌های گذرنامه ایجاد کرده بودند و پس عبور از آن 3 گیت، زائران تازه وارد گیت اصلی گذرنامه می‌شدند؛ نیروی انتظامی نفر به نفر پاسپورت افراد را بررسی می‌کرد و با آن انبوه جمعیت، معطلی زیاد بود و تقریبا بیش از 24 ساعت در آن صف‌ها برای رسیدن به گیت خروجی مرز مهران معطل شدیم؛ وقتی به نیروی انتظامی نسبت به این بی‌نظمی تذکر می‌دادیم، می‌گفتند ستاد اربعین و فرمانداری‌ها دستور داده‌اند البته راست می‌گفتند چرا که نیروهای انتظامی حاضر در گیت گذرنامه صرفاً مجری دستورات ابلاغی از ستاد مرکزی اربعین بودند.
برای محض رضای خدا حتی یک نماینده از طرف ستاد مرکزی اربعین یا فرمانداری‌ها در پایانه مرزی مهران حضور نداشت که حداقل این وضعیت را مشاهده و گزارش کند البته به این نکته مثبت هم باید اشاره کنم که تنها جایی که مشکل زائران حل می‌شد پس از ورود به گیت خروجی بود زیرا افرادی که زمینی سفر می‌کنند معمولا قشر جوان و دانشجو هستند و گاهی اوقات مشکلات گذرنامه‌ای مربوط به پایان خدمت و غیره پیش می‌آمد و نیروی انتظامی به سرعت به این امور زئران رسیدگی می‌کرد.
تسنیم:ستاد مرکزی اربعین دائما از طریق رسانه‌ها اعلام می‌کرد که در سمت عراق برای زائران، اسکان، تغذیه و حتی آب شرب وجود ندارد! آیا کاروان شما هم با عبور از گیت ایران و ورود به عراق، با چنین امری مواجه شد؟
در پاسخ به این سؤال باید بگویم که مسئولان در رسانه‌های داخلی مداوم به این اشاره می‌کردند که پس از عبور از مرز مهران در سمت عراق، امکانات مانند وسایل نقلیه، اسکان و آب آشامیدنی فراهم نیست در صورتی که اصلاً اینگونه نبود و در گیت ورودی مرز عراق، معطلی نداشتیم و بعد از مرز، آب خنک فراوان، غذای گرم و وسایل نقیله ویژه زائران به اندازه کافی فراهم بود.
مردم عراق وقتی این خبر‌ها مبنی بر ادعای عدم وجود امکانات اسکان، آب و … را از طریق رسانه‌های ما می‌شنیدند به شدت ناراحت و متاثر می‌شدند؛ چرا که عراقیها خودشان را خدمتگزار زائر امام حسین می‌دانند و هر ساله همه داشته و پس‌انداز خود را برای پذیرایی کامل از زائران اربعین، خرج می‌کنند.
خواهش من به‌عنوان فردی که بیش از یک دهه از عمرم را در این مسیر گذرانده‌‌ام این است که اگر مسئولان امر نمی‌توانند این حجم از زائران کشورمان را در ایام اربعین مدیریت کنند، مدیریت کامل پذیرایی از زائران را به خود نیروهای مردمی از جمله هیئت‌های مذهبی واگذار کنند مثل همان کاری که عراق می‌کند و دولت عراق اصلاً دخالتی در برگزاری مراسم اربعین ندارد و تمام امور مربوط به اسکان و تغذیه زائران به عهده خود مردم عراق است.
مقام معظم رهبریهم در این باره متذکر شدند "لذت میزبانی زائران امام حسین را از عراقیها نگیرید و بیشتر در داخل کشور زیرساخت‌های مناسب فراهم کنید" که متاسفانه مسئولان ستاد مرکزی اربعین به این تذکر توجه چندانی نداشته‌اند…
"پایان بخش نخست"
